paragrafta anlatım özellikleri

Dil - Anlam Bilgisi
Paragrafta belli bir konu işlenirken, bir düşünce savunulurken çeşitli öğelerden yararlanılır. Bunun yanında yazarın belli bir dil ve anlatım düzeyini yakalamasını sağlayacak bazı özellikler vardır. Bunları aşağıda tek tek inceleyelim:

1- İşitsel Öğelere Yer Verme: işitme organımızla algılayabildiğimiz şeylere (seslere) paragrafta yer vermektir.

ÖRNEK"Dalgalar kayalıkları dövüyor, martı çığlıkları ortalı­ğı kaplıyordu."

2- Görsel Öğelere Yer Verme: Gözle algıladığı­mız öğelere paragrafta yer vermektir.

ÖRNEK"Kapının yanındaki asmaya asılı bir tüfek ve fişek­lik gözüme ilişti."

3- Doğayı Devinim İçinde Yansıtma: Doğadaki hareketliliği, canlılığı olduğu gibi vermektir. Doğa­daki hareket edebilen varlıklar, hareket halindey­ken anlatılır.

ÖRNEK"Yaylada, şırıl şırıl akan bir derenin yanındayım. Alabalıklar suyun yüzüne zıplıyor, taştan taşa

4- Ayrıntı Üzerinde Yoğunlaşma: Anlatılan şeyi tüm ayrıntılarıyla ortaya koymaktır.

ÖRNEK"Hafifçe başını kaldırdı, bunu yaparken çenesini sağa sola götürüp getirdi. Saç örgüleri iki omuz­dan aşağı düşmüştü. Örgüler, kırmızı-beyaz puan­lı bir bezle, sıkıca bağlanmıştı."

5- Doğa Varlıklarını (Olaylarını)Kişileştirme: Doğadaki varlıklara insan özelliği verilmesidir.

ÖRNEK"Aladağlar, omuzlarına sisten bir şal atmış, etekle­rindeki yağmur tanelerini silkeliyordu."

6- Açıklık: Paragraftaki duygu ve düşünceler okuyucu tarafından anlaşılıp, başka anlamlara yol açmıyorsa, bu paragrafta açıklık var demektir.

7- Yalınlık: Paragraftaki düşünce dolambaçlı yol­lara sapmadan, boş sözlerle paragrafı doldurma­dan, mantık hatalarına düşmeden, gereksiz yine­lemelerden kaçınılarak anlatılmışsa, buna yalınlık denir.

8- Akıcılık: Sözcükten başlayarak, cümlelerin di­zilişinde gelişen akıcılık, metnin tümünde etkisini gösterir. Bir paragrafta, söyleniş güçlüğü yaratan harf ve sözcükler, okuduğunuzda kulağı tırmala­yan sesler, takınaklı sözcük ve cümleler, akıcılığı yok eder.

9- Özgünlük: Hem duygu ve düşünce, hem de üslup yönünden bir sanatçıyı diğerlerinden ayıran özelliklerin tümüne, özgünlük adı verilir.